Ελληνική Δημοτική Μουσική

Η ταξινόμηση που ακολουθεί έχει γίνει με βάση κριτήρια θεματικά, φιλολογικά και μουσικά. Για να είμαστε όμως ακριβείς, ουσιαστικά στάθηκε μάλλον υποχρεωτικό για την παρούσα εργασία, το σύνολο της δημοτικής μας μουσικής να διαιρεθεί κατ’ αρχάς με μουσικά κριτήρια σε δύο μεγάλες βασικές κατηγορίες: α) στα τραγούδια και β) τους οργανικούς σκοπούς. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί εξ αρχής, ότι η Θεματική και η Φιλολογική ταξινόμηση, αφορούν κατά κύριο λόγο στην μεγάλη κατηγορία των τραγουδιών και όχι των οργανικών σκοπών, για λόγους που αναλυτικά εξηγούνται πιο κάτω.

Σε ότι αφορά στη Θεματική ταξινόμηση, θα πρέπει να τονίσουμε, ότι ουσιαστικό κριτήριο κατηγοριοποίησης αποτελεί το νοηματικό περιεχόμενο του ποιητικού λόγου των τραγουδιών. Οπότε, στις κατηγορίες μιας θεματικής ταξινόμησης θα ήταν άστοχο να συμπεριλάβουμε τους οργανικούς σκοπούς. Βέβαια, ορισμένοι οργανικοί σκοποί είναι συνδεδεμένοι εθιμικά με ορισμένες θεματικές κατηγορίες.
π.χ. ο πολίτικος συρτός στη Χίο θεωρείται οργανικός σκοπός συνδεδεμένος  με το  γάμο και παίζεται σαν πρώτος σκοπός του γαμήλιου γλεντιού για να χορέψει η νύφη.
Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει σε συνολική βάση και ως εκ τούτου δεν μπορεί μεθοδικά μια θεματική ταξινόμηση να συμπεριλάβει και τους οργανικούς σκοπούς.

Σε ότι αφορά στην Φιλολογική ταξινόμηση, είναι επίσης γνωστό, ότι η ποιητική μορφή ενός δημοτικού τραγουδιού καθορίζει εν πολλοίς την μουσική μορφή του, χωρίς αυτό να είναι απαράβατο. Είναι, μάλιστα αρκετές οι περιπτώσεις που η μουσική οργάνωση ενός τραγουδιού, με τους κατάλληλους αναγραμματισμούς, διαπλάθει τον ποιητικό λόγο έτσι που να εξυπηρετείται το ιδεώδες μιας μουσικής μάλλον φόρμας, παρά μιας ποιητικής. Και ακόμα είναι γνωστό, ότι οι ασματικές φόρμες αποτελούν συχνά το μορφικό πρότυπο της οργανικής μουσικής. Ωστόσο, τα φιλολογικά κριτήρια που σχετίζονται με την μετρική και τη μορφολογία του ποιητικού λόγου δεν είναι επαρκή για να ταξινομήσουν τους οργανικούς σκοπούς της δημοτικής μουσικής, γιατί ένα μεγάλο μέρος της οργανικής μουσικής δεν βρίσκεται σε πλήρη μορφολογική αναλογία με τον ποιητικό λόγο.

Η Μουσικολογική επιστήμη  είναι η μόνη αρμόδια, επειδή διαθέτει τα απαραίτητα κριτήρια,  να  συνεξετάζει  τραγούδια και οργανική μουσική και γι αυτό κάθε ταξινόμηση των οργανικών σκοπών με θεματικά και φιλολογικά κριτήρια πρέπει να θεωρείται άτυπη.

Μια τέταρτη ταξινόμηση με κριτήριο την λειτουργική χρήση των τραγουδιών, ας θεωρηθεί ότι πρέπει να εξαιρεθεί από την παρούσα εργασία. Ο λόγος είναι σαφής. Μια ταξινόμηση σε αυτή τη βάση, μάλλον θα είναι παράγων γενικής σύγχυσης, επειδή διασταυρώνεται με την κατά τόπους λαογραφία και τα τοπικά μουσικά ιδιώματα, που είναι αντικείμενα ξεχωριστής εργασίας.

Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε την μεγάλη σημασία που έχει μια ταξινόμηση με κριτήρια χορευτικά. Ο χορός, άρρηκτα συνδεδεμένος με τη δημοτική μουσική, αποτελεί το λίκνο της ρυθμικής οργάνωσής της. Παρόλο που στην παρούσα εισήγηση θα γίνονται αναφορές στον χορό και πολλοί ονοματισμοί  τής ρυθμικής υφής διαφόρων τραγουδιών θα γίνονται με λέξεις που χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν κάποιο είδος χορού, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι κάτι τέτοιο αποτελεί ταξινόμηση με κριτήρια χορευτικά. Άλλωστε, αυτού του είδους η ταξινόμηση αποτελεί, επίσης, αντικείμενο  χωριστής ειδικής μελέτης.