Επτάνησα-Επτανησιακή Σχολή, 1771-1900

Τα Επτάνησα βρίσκονταν υπό ενετική (1386-1797), γαλλική (1797-1814) και στη συνέχεια βρετανική (1814-1864) κυριαρχία, πριν από την ένωσή τους με την Ελλάδα. Το καθεστώς αυτό τα βοήθησε, με επιρροή από τη γειτονική Ιταλία να αναπτύξουν την Λόγια Δυτική Μουσική πριν την Ελληνική Απελευθέρωση και να αποτελέσουν το λίκνο της μετέπειτα Λόγιας Δυτικής Μουσικής στην Ελλάδα. Αν και η πρώτη όπερα παρουσιάστηκε το 1733 στο Teatro San Giacomo στην Κέρκυρα, μόλις το 1771 έχουμε τις πρώτες εκτελέσεις που οδηγούν στην ανάπτυξη μιας μουσικής παράδοσης που επεκτείνεται σε Ζάκυνθο, Κεφαλλονιά, Λευκάδα και, μετά από το 1830, στην ηπειρωτική Ελλάδα. Συνεπώς, θα πρέπει να θεωρείται σημείο εκκίνησης της λόγιας δυτικής μουσικής στην Ελλάδα το έτος 1771.

Teatro di San Giacomo

 To 1720 στην Κέρκυρα μετατρέπεται η λέσχη ευγενών (Loggia dei Nobili) σε θέατρο με την ονομασία Nobile Teatro di San Giacomo  και ξεκινούν να ανεβάζονται εκεί θεατρικές παραστάσεις και όπερες που αποτελούσαν συμβάσεις μεταξύ δημοτικών αρχών και πλανόδιων θιάσων. Από τα απομνημονεύματα του διάσημου Giacomo Casanova μαθαίνουμε ότι είχε διατελέσει και ίδιος ιμπρεσάριος εκεί το 1945. Μεταξύ 1771 και 1798, ανέβηκαν 45 όπερες κυρίως opera buffa της Ναπολιτάνικης σχολής.

Το πρώτο γνωστό έργο Έλληνα συνθέτη ήταν το Gliamanti confusi του Στέφανου Πογιάγου και παρουσιάστηκε στο S. Giacomo το 1791. Ένα άλλο έργο του ιδίου "Η παρά Φαιάξοιν άφιξις του Οδυσσέα" ανέβηκε το 1819· και τα δύο έργα έχουν χαθεί. Τα πρώτα σωζόμενα χειρόγραφα της Επτανησιακής μουσικής, συμπεριλαμβανομένης της όπερας Don Crepuscolo του Νικόλαου Μάντζαρου ► και διάφορες άριες και καντάτες, χρονολογούνται από το 1815. Έργα του Μάντζαρου "συγγενικά" με τις όπερες, δόθηκαν στην Κέρκυρα και τη Λευκάδα, σε εορταστικές γιορτές το 1832 και 1833.

Το 1929 συνθέτει τον Ύμνον εις της Ελευθερίαν (1828–29), σε ποίηση Δ. Σολωμού ► τα οποία καθιερώθηκαν το 1865 ως Ελληνικός Εθνικός Ύμνος ►. Τα Ιόνια νησιά επιδεικνύουν έναν αξιόλογο αριθμό οπερατικών συνθέσεων κατά το 19ο αιώνα και ως τις αρχές του 20^ου, συμπεριλαμβανομένων των έργων των: Σ. Ξύνδα ►, Εδουάρδο Λαμπελέτ, Δ. Πάδοβα ► (ή Παδοβάνη), Π. Καρρέρ ►(1829-1896) ,Φραγκίσκο Δομενεγίνη (1809-1907), Διονύσιου Ροδοθέατου ►(1849-92) και άλλων

Το 1893 κατασκευάζεται το Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας κατά τα πρότυπα της Σκάλας του Μιλάνου. 

Ο υποψήφιος βουλευτής (1867), η πρώτη όπερα σε ελληνικό κείμενο, του Ξύνδα, οκτώ όπερες του Καρρέρ, το μεγαλύτερο μέρος των έργων του Σαμάρα ►, τα οποία είναι αναγνωρισμένα διεθνώς, οι όπερες του Λαυράγκα ►,οι οποίες είχαν σημαντική προσφορά στην προβολή της όπερας στη χώρα και του οποίου Τα δυο αδέλφια (1901) μπορεί να θεωρηθεί ως η πρώτη όπερα της Εθνικής Σχολής. Η Ελεάζαρ (1898, βιβλική όπερα σε ύφος πρώιμου Verdi), του Ιωσήφ Μαστρεκίνη και η Perouze (1911) του Σακελλαρίδη, μπορούν να θεωρηθούν ως ένα ενδιάμεσο σκαλοπάτι μεταξύ των Επτανήσιων και την κυρίαρχη μορφή του Μανώλη Καλομοίρη ►.

Το 1839, η απαγόρευση από τις βρετανικές αρχές της συμμετοχής στρατιωτικών φιλαρμονικών στις ξένες θρησκευτικές τελετές οδήγησε στην ίδρυση της Φιλαρμονικής Εταιρείας της Κέρκυρας -το πρώτο ελληνικό ωδείο- της οποίας η κύρια λειτουργία αρχικά περιοριζόταν στη διδασκαλία πνευστών οργάνων. Ο Μάντζαρος εκλέχτηκε ισόβιος πρόεδρός της. Οι φιλαρμονικές πνευστών οργάνων εξαπλώθηκαν σύντομα και σε άλλα Ιόνια νησιά καθώς και στην ηπειρωτική χώρα.

Μερικά από τα εμπόδια που συναντούν οι Επτανήσιοι συνθέτες στην ηπειρωτική Ελλάδα καταγράφονται στα απομνημονεύματα του Καρρέρ: αδιαφορία των πολιτικών και κατά περιόδους ανοικτή εχθρότητα. Το 1861, για παράδειγμα, ο μελλοντικός Αρχιεπίσκοπος της Αθήνας προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να υπονομεύσει την πρεμιέρα της όπερας Μάρκος Μπότσαρης του Καρρέρ.

ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

• Ανεξάρτητη Ελλάδα του 19ου αιώνα
• Ωδείο Αθηνών και Εθνική Σχολή
• Άλλοι μουσικοί οργανισμοί, 1900-45
• Από το 1945 έως σήμερα